Uw pathologierapport voor hepatocellulair (lever)adenoom

door Jason Wasserman MD PhD FRCPC
18 april 2024

Een hepatocellulair (lever)adenoom is een zeldzame, goedaardig (niet-kankerachtige) levertumor. Deze tumoren zijn doorgaans asymptomatisch, maar kunnen soms tot complicaties leiden, zoals inwendige bloedingen of zelfs een risico om kanker te worden, vooral als het adenoom groot is.

Wat zijn de symptomen van een hepatocellulair adenoom?

Hoewel de meeste hepatocellulaire adenomen geen symptomen veroorzaken, kunnen sommige patiënten last hebben van buikpijn of ongemak, met name aan de rechterbovenkant van de buik. In sommige gevallen kan er sprake zijn van een opvallende massa of een vol gevoel in de buik. Het ernstigste symptoom ontstaat als het adenoom scheurt, wat plotselinge en intense pijn veroorzaakt die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Wat veroorzaakt een hepatocellulair adenoom?

De ontwikkeling van hepatocellulair adenoom is in verband gebracht met het gebruik van orale anticonceptiva of anabole steroïden, genetische predisposities en metabool syndroom. Deze aandoeningen beïnvloeden de hormonale balans in het lichaam en bevorderen abnormale groei van leverweefsel.

Wat zijn de histologische typen hepatocellulair adenoom?

Hepatocellulaire adenomen worden op basis van hun histologische kenmerken in verschillende typen ingedeeld, die implicaties hebben voor hun klinische behandeling:

• Hepatocyt nucleaire factor 1 alfa (HNF1A)-geïnactiveerd hepatocellulair adenoom: Deze adenomen missen HNF1A-activiteit en hebben vaak een goedaardig beloop met een zeer laag risico op bloedingen of maligniteiten.
• Inflammatoir hepatocellulair adenoom: Gekenmerkt door ontstekingsinfiltraten en vaak geassocieerd met obesitas en alcoholgebruik, kunnen deze adenomen groter zijn en een hoger risico op bloedingen met zich meebrengen.
• Beta-catenine-geactiveerd hepatocellulair adenoom: Deze vertonen mutaties in het bèta-catenine-gen en zijn significant vanwege een hoger risico op kwaadaardige transformatie tot een type leverkanker genaamd hepatocellulair carcinoom.
• Niet-geclassificeerd hepatocellulair adenoom: Adenomen die niet in de andere categorieën passen.

Microscopische kenmerken

Hepatocellulair adenoom bestaat uit hepatocyten, de belangrijkste functionele cellen van de lever. Deze adenoomcellen lijken op normale hepatocyten, maar vertonen vaak bepaalde verschillen in uiterlijk en organisatie. De hepatocyten in een adenoom zijn bijvoorbeeld over het algemeen groter en hebben een meer variabele grootte en vorm dan normale hepatocyten. Deze variatie kan subtiel zijn, maar is meestal merkbaar onder microscopisch onderzoek. De meeste adenomen zijn ronde gezwellen die doorgaans worden beschreven als knobbeltjes in leverbeeldvormingsonderzoeken.

Andere microscopische kenmerken van een hepatocellulair adenoom zijn onder meer:

• Plaatdikte: Een van de belangrijkste verschillen is de architectonische opstelling van de cellen. In normaal leverweefsel zijn de hepatocyten gerangschikt in platen die één cel dik zijn, gescheiden door sinusoïdale ruimtes. Bij adenomen kunnen de cellulaire platen dikker zijn (twee tot drie cellen dik), waardoor de normale lobulaire architectuur van de lever wordt verstoord.
• Cytologische atypie: Pathologen gebruiken de term atypie om cellen te beschrijven die abnormaal zijn qua vorm, grootte of kleur. De cellen in een hepatocellulair adenoom vertonen doorgaans slechts milde atypie. In tegenstelling tot, hepatocellulair carcinoom, een veel voorkomende vorm van leverkanker, vertoont een significantere atypie.
• Gebrek aan galwegen: Galwegen zijn over het algemeen afwezig in de laesie, waardoor adenomen zich onderscheiden van andere soorten leverknobbeltjes, waaronder mogelijk galkanaalstructuren.
• Ongepaarde slagaders: De aanwezigheid van slagaders die niet vergezeld gaan van galwegen of poortaders is abnormaal en wijst op adenomen.

immunohistochemie

Immunohistochemie (IHC) is een waardevol diagnostisch hulpmiddel dat wordt gebruikt bij de evaluatie, diagnose en subtypering van hepatocellulair adenoom. Het helpt niet alleen bij het onderscheiden van deze goedaardige entiteiten van hepatocellulair carcinoom, maar helpt ook bij het voorspellen van het klinische gedrag van de tumor en als leidraad voor de behandelstrategieën. Het identificeren van een door bèta-catenine geactiveerd adenoom kan bijvoorbeeld leiden tot waakzamere monitoring vanwege het potentieel voor kwaadaardige transformatie.

Mogelijke immunohistochemische resultaten voor hepatocellulair adenoom:

Hep Par 1

• Kleuring: positief.
• Betekenis: Hep Par 1 is een betrouwbare marker voor hepatocellulaire oorsprong en is meestal positief bij hepatocellulaire adenomen, wat aangeeft dat de cellen afkomstig zijn van hepatocyten.

Glypicaan-3

• Kleuring: Meestal negatief.
• Betekenis: Glypican-3 wordt vaak gebruikt om onderscheid te maken tussen goedaardige leverlaesies (waar het doorgaans negatief is) en kwaadaardig hepatocellulair carcinoom (waar het positief is).

Glutaminesynthetase (GS)

• Kleuring: Varieert per subtype.
• Betekenis: Het kleurpatroon kan helpen bij het identificeren van door bèta-catenine geactiveerde adenomen. Diffuse of kaartachtige kleuring duidt op activering van bèta-catenine, wat gepaard gaat met een hoger risico op maligniteit.

C-reactief proteïne (CRP)

• Kleuring: positief bij inflammatoire adenomen.
• Betekenis: CRP-positiviteit kan duiden op een inflammatoir hepatocellulair adenoom, dat verband houdt met systemische inflammatoire aandoeningen en duidelijke implicaties heeft voor de klinische behandeling.

Levervetzuurbindend eiwit (LFABP)

• Kleuring: negatief in door HNF1A geïnactiveerde adenomen.
• Betekenis: Verlies van LFABP-kleuring is kenmerkend voor HNF1A-geïnactiveerde adenomen, die meestal goedaardig zijn met een zeer laag risico op kwaadaardige transformatie.

Serumamyloïde A (SAA)

• Kleuring: positief bij inflammatoire adenomen.
• Betekenis: Net als bij CRP ondersteunt positiviteit voor SAA de diagnose van een inflammatoir subtype van hepatocellulair adenoom.

Beta-catenine

• Verkleuring: Abnormaal (nucleair en/of diffuus cytoplasma) in door bèta-catenine geactiveerde adenomen.
• Betekenis: Nucleaire of afwijkende cytoplasmatische bèta-cateninekleuring suggereert activering van de Wnt/bèta-catenine-route, wat geassocieerd is met een verhoogd risico op hepatocellulair carcinoom.

Marges

In de pathologie is een marge de rand van het weefsel dat tijdens een tumoroperatie wordt verwijderd. De margestatus in een pathologierapport is belangrijk omdat deze aangeeft of de gehele tumor is verwijderd of dat er een deel is achtergebleven. Deze informatie helpt bij het bepalen van de noodzaak van verdere behandeling.

Pathologen beoordelen doorgaans de marges na een chirurgische ingreep, zoals een uitsnijding or resectie, waarbij de gehele tumor wordt verwijderd. Marges worden doorgaans niet geëvalueerd na a biopsie, waarbij slechts een deel van de tumor wordt verwijderd. Het aantal gerapporteerde marges en hun grootte – hoeveel normaal weefsel zich tussen de tumor en de snijrand bevindt – variëren afhankelijk van het weefseltype en de tumorlocatie.

Pathologen onderzoeken de marges om te controleren of er tumorcellen aanwezig zijn aan de snijrand van het weefsel. Een positieve marge, waar tumorcellen worden gevonden, suggereert dat er mogelijk kanker in het lichaam achterblijft. Daarentegen suggereert een negatieve marge, zonder tumorcellen aan de rand, dat de tumor volledig was verwijderd. Sommige rapporten meten ook de afstand tussen de dichtstbijzijnde tumorcellen en de marge, zelfs als alle marges negatief zijn.

Over dit artikel

Artsen hebben dit artikel geschreven om u te helpen uw pathologierapport te lezen en te begrijpen. Contact opnemen met eventuele vragen over dit artikel of uw pathologierapport. Lezen dit artikel voor een meer algemene inleiding tot de onderdelen van een typisch pathologierapport.

Meer informatie over pathologie

Atlas van Pathologie