Wat is een mutatie?

A mutatie is een verandering in een gen, een stukje DNA dat instructies geeft over hoe een cel zou moeten functioneren. In een moleculair pathologierapport betekent het woord "mutatie" dat er een genetische verandering is geweest in het DNA van de tumor. Sommige mutaties zijn ongevaarlijk, terwijl andere kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van kanker of van invloed kunnen zijn op hoe de tumor reageert op behandeling.

Waarom vinden mutaties plaats?

Mutaties kunnen om vele redenen voorkomen. Soms gebeuren ze toevallig wanneer cellen fouten maken bij het kopiëren van hun DNA. Omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan schadelijke chemicaliën of straling, kunnen ook DNA beschadigen, wat mutaties veroorzaakt. Erfelijke mutaties, doorgegeven door ouders, zijn vanaf de geboorte aanwezig, terwijl andere, bekend als somatische mutaties, ontwikkelen zich in de loop van de tijd.

Wat gebeurt er met een cel nadat een mutatie heeft plaatsgevonden?

Sommige mutaties hebben helemaal geen invloed op de cel en de cel blijft normaal functioneren. Andere mutaties kunnen het gedrag van de cel verstoren, waardoor deze sneller groeit, signalen om te stoppen met delen negeert of het normale proces van celdood vermijdt. Als er genoeg schadelijke mutaties ophopen, kan de cel kankerachtig worden en ongecontroleerd delen.

Hoe veroorzaken mutaties kanker?

Sommige mutaties beïnvloeden genen die betrokken zijn bij het reguleren van celgroei. Deze kunnen ertoe leiden dat cellen te snel delen of normale signalen om te stoppen met groeien, weerstaan. Mutaties in sleutelgenen, zoals die welke beschadigd DNA repareren of de celcyclus reguleren, kunnen kankercellen een overlevingsvoordeel geven. Als deze mutaties zich verspreiden naar andere cellen, kunnen ze een tumor vormen.

Veroorzaken alle mutaties kanker?

Nee, niet alle mutaties leiden tot kanker. Sommige mutaties zijn ongevaarlijk en hebben geen invloed op hoe een cel functioneert. Deze worden goedaardige mutaties. Anderen kunnen het gedrag van een cel slechts lichtjes veranderen zonder ziekte te veroorzaken. Kanker ontstaat wanneer mutaties zich ophopen in specifieke kritieke genen, waardoor de normale controlesystemen die cellen gezond en in balans houden, worden verstoord.

Wat betekent het als een mutatie als oncogeen wordt beschreven?

Een mutatie wordt genoemd oncogeen als het bijdraagt ​​aan de ontwikkeling van kanker. De term komt van het woord oncogen, wat verwijst naar een gen dat, wanneer gemuteerd, ongecontroleerde celgroei aanstuurt. Oncogene mutaties zijn van vitaal belang bij het veranderen van normale cellen in kankercellen en worden vaak aangepakt door specifieke kankerbehandelingen.

Hoe testen pathologen op mutaties?

Pathologen gebruiken verschillende methoden om mutaties in tumorcellen te vinden. De belangrijkste testmethoden zijn:

• Sequencing van de volgende generatie (NGS): NGS stelt pathologen in staat om meerdere genen tegelijk te sequencen om een ​​breed scala aan mutaties te detecteren. Dit is een krachtig hulpmiddel voor gepersonaliseerde kankerbehandeling.
• Polymerasekettingreactie (PCR): PCR versterkt specifieke segmenten van DNA om te zoeken naar bekende mutaties. Het is vooral handig bij het targeten van kleine regio's van interesse.
• Sanger-sequentiebepaling: Een oudere, maar nog steeds betrouwbare methode om kleinere DNA-regio's te sequencen, wat handig is bij het detecteren van bekende mutaties.
• Immunohistochemie (IHC): IHC zoekt naar eiwitten die zijn beïnvloed door specifieke mutaties. Het kan bijvoorbeeld aantonen of een tumor te veel eiwitten produceert vanwege een gemuteerd gen.

De resultaten van deze tests worden opgenomen in het pathologierapport, waarbij ofwel de aanwezigheid van een mutatie wordt bevestigd, ofwel wordt aangegeven dat er geen mutatie is gevonden. Als er een specifieke mutatie wordt gedetecteerd, worden in het rapport de betrokken genen genoemd.

Hier is een voorbeeld van hoe een mutatieresultaat eruit kan zien in een moleculair pathologierapport:

Test: Next-Generation Sequencing (NGS)-paneel
Resultaat: Positief voor IDH1 mutatie (R132H)

Interpretatie: Er werd een mutatie ontdekt in de IDH1 gen, waarbij het aminozuur op positie 132 verandert van arginine (R) naar histidine (H). Deze mutatie wordt vaak aangetroffen in gliomen en bepaalde andere tumoren en speelt een rol in de ontwikkeling van tumoren door de manier te veranderen waarop cellen energie verwerken. Tumoren met deze mutatie kunnen reageren op specifieke gerichte therapieën, zoals ivosidenib.

In dit voorbeeld identificeert het rapport een mutatie in de IDH1 gen, dat een abnormaal eiwit produceert dat kan leiden tot kankergroei. De R132H-mutatie is een specifieke verandering in het gen, die vaak wordt gezien bij gliomen (een type hersentumor). Weten dat de tumor deze mutatie heeft, helpt bij het bepalen van de behandeling, omdat bepaalde doelgerichte medicijnen, zoals ivosidenib, zijn ontworpen om de effecten van dit gemuteerde eiwit te blokkeren. Een positief resultaat kan belangrijke informatie geven over de prognose en mogelijke behandelingsopties.

Wat zijn de meest voorkomende mutaties en de kankersoorten die daarmee gepaard gaan?

Hieronder vindt u een lijst met veelvoorkomende mutaties en de kankersoorten waarbij deze vaak voorkomen:

• TP53: Komt voor in borst-, eierstok- en darmtumoren.
• KRAS: Komt voor bij long-, alvleesklier- en darmkanker.
• EGFR: Komt vaak voor bij longkanker en glioblastomen.
• BRAF: Komt voor bij melanomen, schildkliertumoren en darmtumoren.
• IDH1/IDH2: Geassocieerd met gliomen en leukemieën.
• ALKO: Aanwezig bij longkanker en sommige lymfomen.
• HER2 (ERBB2): Wordt aangetroffen in borst- en maagtumoren.
• VLT3: Vaak gemuteerd bij acute myeloïde leukemie.
• NPM1: Wordt gezien bij acute myeloïde leukemie.
• JAK2: Aanwezig bij myeloproliferatieve aandoeningen.
• PTEN: Vaak voorkomend bij baarmoeder- en borstkanker.
• RET: Wordt aangetroffen bij schildklierkanker en multipele endocriene neoplasie.
• LEERDE KENNEN: Wordt gezien bij nier- en longtumoren.
• CTNNB1: Wordt aangetroffen bij leverkanker en sommige baarmoedertumoren.
• PIK3CA: Komt vaak voor bij borst-, darm- en baarmoederkanker.
• Mijn naam: Aanwezig bij Burkitt-lymfoom en andere agressieve kankers.
• GNAQ/GNA11: Wordt aangetroffen bij uveamelanoom.
• CDKN2A: Wordt gezien bij alvleesklierkanker en melanoom.
• MLH1/MSH2: Wordt in verband gebracht met Lynch-syndroom en kanker van de dikke darm, het baarmoederslijmvlies en de maag.
• INKEPING1: Wordt aangetroffen bij T-celleukemie.
• TERT-promotor: Wordt gezien bij glioblastomen en schildklierkanker.
• SMAD4: Vaak voorkomend bij alvleesklier- en colorectale kanker.
• NF1: Geassocieerd met neurofibromatose en gliomen.
• RB1: Gezien bij retinoblastoom en kleincellige longkanker.
• VOXL2: Wordt aangetroffen in granulosaceltumoren van de eierstokken.
• KIT: Gezien bij gastro-intestinale stromale tumoren (GIST).
• PDGFRA: Vaak voorkomend bij gastro-intestinale stroma tumoren (GIST).
• EZH2: Wordt aangetroffen bij folliculair lymfoom.
• IDH1/2: Wordt gezien bij acute myeloïde leukemie en gliomen.
• TET2: Aanwezig bij myelodysplastische syndromen.
• SRSF2: Wordt aangetroffen bij myelodysplastische syndromen en chronische myelomonocytaire leukemie.
• ASXL1: Vaak voorkomend bij chronische myeloïde neoplasmata.
• DNMT3A: Wordt gezien bij acute myeloïde leukemie.
• RUNX1: Geassocieerd met leukemieën.
• GATA2: Gekoppeld aan erfelijke hematologische aandoeningen.
• ETV6: Komt voor bij leukemieën en lymfomen.
• CCND1: Geassocieerd met mantelcellymfoom.
• FGFR3: Wordt gezien bij blaas- en baarmoederhalskanker.
• KMT2A: Gekoppeld aan acute leukemie.
• CIC-nummer: Wordt aangetroffen in zeldzame hersentumoren.

Elke mutatie speelt een belangrijke rol in de kankers waar ze worden gevonden. Door ze te identificeren, wordt de diagnose bevestigd en kunnen artsen therapieën kiezen die specifiek zijn ontworpen om deze genetische veranderingen aan te pakken.

Gerelateerde artikelen op MyPathologyReport

Kankerbiomarkers

fusie