Hemolytische anemie

door Rosemarie Tremblay-LeMay MD FRCPC
18 november 2023

Hemolytische anemie is een aandoening waarbij rode bloedcellen (RBC's) in het bloed worden aangevallen en beschadigd door het immuunsysteem van het lichaam. De beschadigde rode bloedcellen worden ofwel verwijderd in de milt of lever, ofwel vernietigd in het bloed. Dit proces wordt immuunhemolyse genoemd en leidt na verloop van tijd tot lage niveaus van rode bloedcellen in het bloed.

Wat veroorzaakt hemolytische anemie?

Aandoeningen die hemolytische anemie kunnen veroorzaken, zijn onder meer auto-immuunziekten zoals lupus, bloedkankers zoals non-Hodgkin-lymfoom, en chronische infecties zoals HIV en tuberculose.

Soorten hemolytische anemie

Artsen verdelen hemolytische anemie in twee groepen – auto-immuunhemolyse en allo-immuunhemolyse – op basis van de trigger die de ziekte initieert.

Auto-immuun hemolyse

Auto-immuunhemolyse ontstaat wanneer het immuunsysteem er niet in slaagt rode bloedcellen als een normaal onderdeel van het lichaam te herkennen en ze aan te vallen. Dit wordt een auto-immuunreactie genoemd. Op dezelfde manier worden de antilichamen die zich aan rode bloedcellen hechten auto-antilichamen genoemd. Veel aandoeningen kunnen leiden tot auto-immuunhemolyse, waaronder lymfoom, infecties (met name HIV, Mycoplasma pneumoniae), en bepaalde medicijnen. Andere auto-immuunziekten zoals systemische lupus erythematosus kunnen ook antilichamen tegen rode bloedcellen produceren, wat resulteert in immuunhemolyse.

Sommige auto-antilichamen houden vast aan RBC's bij de normale interne temperatuur van het lichaam. Deze auto-antilichamen veroorzaken een soort bloedarmoede die warme auto-immuun hemolytische anemie wordt genoemd. Daarentegen kunnen sommige auto-antilichamen zich alleen aan RBC's hechten bij lagere temperaturen die normaal in de handen en voeten voorkomen. Deze auto-antilichamen veroorzaken een soort bloedarmoede die koude agglutinine-gemedieerde auto-immuun hemolytische anemie wordt genoemd.

Een ziekte die paroxysmale koude hemoglobinurie wordt genoemd en die meestal bij kinderen optreedt na een infectie, is ook te wijten aan een speciaal type antilichaam dat bij koudere temperaturen van de ledematen aan rode bloedcellen kleeft en het immuunsysteem activeert wanneer het terugkeert naar warmere delen van het lichaam.

Allo-immune hemolyse

Immuunhemolyse kan ook worden veroorzaakt wanneer eiwitten die normaal niet in het lichaam worden aangetroffen, in de bloedbaan terechtkomen. Eenmaal gedetecteerd door het lichaam, veroorzaken de vreemde eiwitten een allo-immuunreactie (“allo” betekent anders).

Een allo-immuunreactie kan optreden wanneer een baby van de vader bloedeiwitten (RhD of ABO) erft die anders zijn dan die van de moeder. Een allo-immuunreactie kan ook optreden wanneer iemand een bloedtransfusie krijgt die niet compatibel is met zijn bloedgroep. Gelukkig zijn beide situaties nu zeldzaam dankzij preventieve medicijnen en strenge tests.

Hoe testen artsen op immuunhemolyse?

Artsen kunnen testen op immuunhemolyse door te zoeken naar auto-antilichamen in het bloed.

Er kunnen twee soorten tests worden uitgevoerd om te zoeken naar auto-antilichamen:

• Directe antiglobulinetest
• Indirecte antiglobulinetest

Andere bloedonderzoeken kunnen zoeken naar stoffen die vrijkomen uit beschadigde rode bloedcellen, zoals indirect bilirubine en lactaatdehydrogenase (LDH). Een gespecialiseerd eiwit genaamd haptoglobine kan ook worden gemeten. Haptoglobine plakt aan vrij hemoglobine in het bloed om het te verwijderen. Omdat de hoeveelheid vrij hemoglobine in het bloed stijgt wanneer rode bloedcellen in de bloedvaten worden beschadigd of vernietigd, zorgt intravasculaire hemolyse ervoor dat het niveau van haptoglobine daalt.

Wanneer een bloedmonster onder de microscoop wordt onderzocht, kan uw patholoog een verhoogd aantal jonge (onvolgroeide) rode bloedcellen zien. Onrijpe RBC's zijn groter en paarser, terwijl zeer onrijpe RBC's nog steeds een kern hebben. Er kan ook een type RBC worden waargenomen, sferocyt genaamd, dat erg rond en donkerder is dan normale RBC's.

Over dit artikel

Dit artikel is geschreven door artsen om u te helpen uw pathologierapport te lezen en te begrijpen. Algemene inlichtingen als u vragen heeft over dit artikel of uw pathologierapport. Lezen dit artikel voor een meer algemene inleiding tot de onderdelen van een typisch pathologierapport.

Gerelateerde artikelen op MyPathologyReport

Hoe u uw pathologierapport leest

Andere nuttige bronnen

Atlas van Pathologie